Ή ἹΕΡΟΤΗΣ ΤΩΝ ἈΡΙΘΜΩΝ

Ὅλοι, σχεδὸν, οἱ παλαιοὶ πολιτισμένοι λαοὶ ἐθεώρουν πολλοὺς ἀριθμοὺς ὡς ἱερούς. Ἐκ τῶν ἀρχαίων Ἑλλήνων, πρῶτοι ἀσχοληθέντες συστηματικῶς μὲ τὴν ἱερότητα τῶν ἀριθμῶν, εἶναι ὁ Πυθαγόρας καὶ οἱ Πυθαγόρειοι [(6ος καὶ 5ος αἰών πρὸ κοινῆς χρονολόγησης (π.κ.χ.)]. Κατὰ τοὺς Πυθαγορείους, λοιπόν, ἡ μονὰς ἦτο ἱερὸς ἀριθμός, διότι ἐσυμβόλιζε τὸν θεόν, ὁ ὁποῖος κατέχει τὸ πᾶν καὶ εἶναι ακίνητος. Λέγεται δὲ μονάς, διότι μένει ἀκίνητος, ὅπως ὁ θεὸς καὶ πᾶς ἀριθμὸς πολλαπλασιαζόμενος ἐπὶ τὴν μονάδα μένει ἀμετάβλητος. Ἡ δυὰς ἐτόλμησε ἐκδηλωθῆ διὰ κινήσεως δύο μονάδων. Λέγεται τόλμη καὶ ἀνδρεία καὶ συμβολίζει τὸ θῆλυ γένος καὶ τὴν ὔλην. Ὁ ἀριθμὸς τρία εἶναι ἱερὸς ἀριθμός, διότι ἐκφράζει τὸ παρελθόν, τὸ παρὸν καὶ τὸ μέλλον (ἀρχὴ, μέσον, τέλος) καὶ συμβολίζει τὸ ἄρρεν. Τὸ ἐπίρρημα «τρίς», εἰς πολλάς περιπτώσεις, ἐκφράζει ἐπίτασιν καὶ ὄχι ἁπλῶς «τρεῖς φοράς» (π.χ. τρισόλβιος, τρισκατάρατος, τρικυμία, τριγυρνῶ κλπ.). Ὁ ἀριθμὸς τέσσαρα εἶναι ἱερός, διότι οἱ πρῶτοι τέσσαρες ἀριθμοὶ ἔχουν ἄθροισμα 10, ὁ ὁποῖος εἶναι ἡ βάσις τοῦ δεκαδικοῦ συστήματος (1+2+3+4=10). Ἀποτελεῖ τὸν ὅρκον τῶν Πυθαγορείων καὶ ἐλέγετο «τετρακτύς» (Ἀνατολή, Δύσις, Βορρᾶς, Νότος). Ἐπίσης, τέσσαρα εἶναι τὰ βασικὰ στοιχεία τῶν ὄντων (γῆ, ὕδωρ, πύρ καὶ ἀήρ). Ὁ ἀριθμὸς πέντε εἶναι ἱερός, διότι ἐκφράζει τὴν ἕνωσιν τοῦ θήλεος (2) καὶ τοῦ ἅρρενος (3). Ἐλέγετο, διὰ τοῦτο καὶ «γάμος». Εἰς τὸ μαντεῖον τῶν Δελφῶν ὑπήρχεν εἰς περίοπτον θέσιν τὸ ἱερὸν γράμμα «Ε» (πέντε), συμβολίζον τὸν θεόν. Ὁ ἀριθμὸς ἕξ εἶναι ἱερός, διότι προέρχεται ἐκ πολλαπλασιασμοῦ τοῦ θήλεος (2) μὲ τὸ ἄρρεν (3). Ὠνομάζετο καὶ αὐτὸς «γάμος». Αἱ διευθύνσεις εἰς τὸ κόσμον εἶναι ἕξ (ἄνω, κάτω, ἐμπρός, πίσω, ἀριστερά, δεξιά). Ὁ ἀριθμὸς ἑπτὰ εἶναι ἱερός, διότι ἑκάστη φάσις τῆς Σελήνης διαρκεῖ ἑπτὰ ἡμέρας. Ἐντὸς τῆς δεκάδος, οὖτε γεννᾶ ἄλλον ἀριθμὸν (διὰ πολλαπλασιασμόν), οὖτε γεννᾶται (διὰ διαιρέσεως). Διὰ αὐτὸ λέγεται «ἀμήτωρ» καὶ «θεός». Ἡ θεωρία τω[ν Πυθαγορείων, ὅτι ὁ ἀριθμὸς 7 συμβολίζει τὸν θεὸν, ἔφτασεν διὰ μέσου τῶν αἰώνων καὶ εἰς τὴν ἐποχἠν μας (ἑπτάψυχος, ἑπταμόναχος=θεομόναχος). Ὁ Σόλων εἶχε διαιρέσει τὴν ἡλικίαν τοῦ ἀνθρώπου εἰς ἑπτὰ ἐποχάς: Παιδίον (1 – 7 ἐτῶν). Παῖς (7 – 14 ἐτών). Μειράκιον (14 – 21 ἐτών). Νεανίας (21 – 28 ἐτών). Ἀνήρ (28 – 49 ἐτών). Πρεσβύτης (49 – 56 ἐτών). Γέρων (56 κὶ ἔπειτα). Ἐπίσης, ἔχουμε «Ἑπτάπυλοι Θῆβαι», «Επτὰ ἐπὶ Θήβας», «Ἑπτὰ Θαύματα τοῦ Κόσμου». Ὁ ἀριθμὸς ὀκτὼ εἶναι ἱερός, διότι ἐκφράζει τὴν ἀρμονίαν καὶ εἶναι ὁ πρῶτος κύβος ἐντὸς τῆς δεκάδος (23=2Χ2Χ2=8). Ὁ ἀριθμὸς ἐννέα εἶναι ἱερός, διότι εἶναι ὁ μέγιστος μονοψήφιος ἀριθμός. Αἱ Ἑλικωνιάδαι Μοῦσαι ἤσαν 9. Ὁ 9 καὶ ὁ 8 παρέχουν τὴν ἀρμονίαν τοῦ Κόσμου, διότι ἡ μουσικὴ κλῖμαξ κατασκευάζεται διὰ τοῦ μουσικοῦ φθόγγου, τοῦ ὁποῖου ἡ συχνότης εἶναι 9:8. Οἱ κίονες τῆς μικρᾶς πλευρᾶς τοῦ Παρθενῶνος εἶναι 8 (ἀρμονὶα) καὶ τῆς μεγάλης 17 (δηλαδή 9+8). Ἐπίσης, οἱ περισσότεροι στίχοι τῆς Ἱλιάδας καὶ τῆς Ὀδύσσειας ἔχουν 17 συλλαβάς. Τέλος, ὁ ἀριθμὸς δέκα εἶναι ἱερός, διότι ἀποτελεῖ τὴν βάσιν τοῦ δεκαδικοῦ ἀριθμητικοῦ συστήματος.

Πηγή: Άρθρα καὶ ὁμιλίαι τοῦ Ευαγγέλου Σ. Σταμάτη (Αθήναι 1974).